Je hebt vast weleens van een vaarbewijs gehoord. Maar wanneer heb je een vaarbewijs nodig in Nederland? De regels voor het vaarbewijs voor pleziervaart in Nederland bij pleziervaart zijn verdeeld in een aantal categorieën: boten zonder vaarbewijs, boten met vaarbewijs 1, boten met vaarbewijs 2 en het groot pleziervaartbewijs 2. De toevoeging 1 en 2 verwijst naar het vaargebied waar je wilt varen. Benieuwd of je een vaarbewijs nodig hebt voor jouw huurboot in Nederland? Lees dan vooral verder.

Wanneer heb je geen vaarbewijs nodig?
Wanneer de boot minder hard gaat dan 20 kilometer per uur wanneer er vol gas gegeven wordt en wanneer de boot korter dan 15 meter is heb je geen vaarbewijs nodig. Dit betekent dat er met veel zeilboten zonder vaarbewijs in Nederland gevaren mogen worden. Bij motorbootjes moet je wel goed opletten. Een opblaasbare boot met een motor van meer dan 5 pk kan namelijk al gauw harder dan 20 kilometer per uur. Heb je nog geen vaarbewijs? Geen probleem! Je kunt natuurlijk altijd een boot huren in Nederland zonder vaarbewijs!
Wanneer heb je vaarbewijs 1 nodig?
Dit vaarbewijs heb je nodig voor alle boten (en jetski’s en waterscooters) die niet aan de vorige categorie doen. Gaat je boot dus harder dan 20 kilometer per uur en/of is hij tussen de 15 en de 25 meter, dan heb je vaarbewijs 1 nodig. Met vaarbewijs 1 kun je op de binnenwateren varen. Dit zijn rivieren, kanalen en kleine meren in Nederland. Om op de grotere wateren te mogen varen heb je ook vaarbewijs 2 nodig.
Wanneer heb je vaarbewijs 2 nodig?
Vaarbewijs 2 heb je nodig om op de grote wateren in Nederland te varen. Dit zijn de Waddenzee, de Oosterschelde, de Westerschelde, de Eems en Dollard, het IJsselmeer, het IJmeer en het Markermeer. Voor de Gouwzee, onderdeel van het Markermeer tussen Volendam, Marken en Monnickendam, geldt een uitzondering. Daar mag je wel met alleen een Vaarbewijs 1 varen.
En de Noordzee dan? Op de Noordzee mag je varen zonder vaarbewijs 2, maar om in de Zeehavens te komen heb je wel vaarbewijs 2 nodig. Je komt er dus bijna niet onderuit om op de Noordzee te varen zonder vaarbewijs 2.

Wanneer heb je een groot pleziervaartbewijs 2 nodig?
Voor boten die tussen de 25 meter en de 40 meter zijn heb je het groot pleziervaartbewijs nodig. Dit vaarbewijs mag niet gebruikt worden om bedrijfsmatig te varen.
Wanneer heb je een vaarbewijs nodig in het buitenland?
De regels voor de verplichting van het hebben van een vaarbewijs zijn in ieder land anders. Wanneer je wilt varen met een Nederlands vaarbewijs in het buitenland moet je hier dus rekening mee houden. De meeste Europese landen hebben de resolutie 40 UNECE/Sc 3 ondertekend en hebben daarmee afgesproken dat watersporters op zeil- of motorboten uit het buitenland een ICC moeten hebben. ICC staat voor International Certificate of Competence. Afhankelijk van het vaargebied heb je een ICC Inland waters of een ICC Coastal waters nodig. Het Nederlandse vaarbewijs 1 staat gelijk aan het ICC Inland waters en het vaarbewijs 2 staat gelijk aan het ICC Inland Waters + Coastal waters. Het groot pleziervaartbewijs 2 is ook een ICC Inland + Coastal Waters.
Wanneer je het vaarbewijs na 2010 hebt gehaald heb je ook automatisch het ICC. In andere gevallen kun je jouw vaarbewijs makkelijk laten omzetten bij het cbr. Je kunt ook een los ICC aanvragen, maar hiervoor moet u in het bezit zijn van een van de diploma’s die hier recht op geven. Een lijst met diploma’s kun je vinden bij het cbr.
Hoe haal je een vaarbewijs?
Wanneer je graag je vaarbewijs in Nederland wilt halen moet je met een aantal dingen rekening houden. Er is voor het klein vaarbewijs geen praktijkexamen, maar het theorie-examen is de laatste jaren wel flink uitgebreid en moeilijker geworden.
Vaarbewijs 1
Het huidige examen voor Vaarbewijs 1 bestaat uit 40 meerkeuzevragen. Je hebt één uur de tijd om dit examen te maken. Een vraag levert 1, 2 of 3 punten op. Het maximaal aantal punten dat te halen valt is 80. Om de toets te halen moet je 70% van die vragen goed hebben. Dat betekent dus dat je minimaal 56 punten moet halen.
Vaarbewijs 2
Om in het bezit te komen van Vaarbewijs 2 moet je twee examens afleggen. Het examen voor Vaarbewijs 1 en daarna het examen voor Vaarbewijs 2. Het is niet mogelijk om Vaarbewijs 1 over te slaan en direct vaarbewijs 2 te doen. Ook wordt het sterk afgeraden om Vaarbewijs 1 en 2 in één keer te doen. Dit is namelijk veel te veel in één keer.
Voor het examen Vaarbewijs 2 krijg je anderhalf uur de tijd om 23 multiple choice vragen en 4 open navigatie vragen te beantwoorden. Hierbij moet u op een zeekaart zeer nauwkeurig koersen en posities kunnen uitzetten en afstanden bepalen. Anders dan bij Vaarbewijs 1 kun je bij het examen voor Vaarbewijs 2 maximaal 4 punten halen voor een vraag. In totaal zijn er 50 punten te behalen. Om te slagen moet je minimaal 70% goed hebben. Dit staat gelijk aan 35 punten.
Groot pleziervaartbewijs 2
Om het Groot Pleziervaartbewijs 2 te halen moet je twee theorie-examens (GMSA en GMSB) en een praktijkexamen afleggen. Voor deelname aan het praktijkexamen moet je beide theorie-examens afleggen en in het bezit zijn van klein vaarbewijs 2. Je kunt ervoor kiezen om beide examens achter elkaar af te leggen.
Het eerste theorie-examen duurt 60 minuten en bevat 40 vragen over de verschillende reglementen. Het tweede theorie-examen duurt 90 minuten en bestaat uit 50 meerkeuzevragen. Er worden vragen gesteld over het vaarwater, instrumenten, technieken, etc. Het praktijkexamen duurt 180 minuten en vindt plaats aan boord van een schip en wordt afgenomen door een examinator.
Wanneer je het vaarbewijs dan eindelijk hebt kun je alle boten huren bij Nautal in Nederland. Op de pagina van de boot staat aangegeven of de verhuurder wel of geen vaarbewijs verlangt.

Met welke regels moet je nog meer rekening houden?
Naast de regels voor het vaarbewijs in Nederland, zijn er ook nog een aantal andere belangrijk richtlijnen die goed zijn om rekening mee te houden wanneer je op pad gaat met je huurboot. De verhuurder zorgt eigenlijk altijd dat de huurboten voldoen aan deze richtlijnen.
Wanneer je een boot huurt zonder vaarbewijs en je vaart alleen op de binnenwateren dan is het niet verplicht om reddingsvesten of een brandblusser aan boord te hebben. Een boot die niet harder gaat dan 20 kilometer per uur moet wel altijd een naam hebben en het reglement (BPR) moet aan boord zijn wanneer je een schip met kajuit voert.
Boten die wel harder gaan dan 20 km per uur hebben weer niet verplicht een naam nodig, maar moeten een registratiebewijs hebben. Het registratieteken moet aan beide kanten van de romp goed zichtbaar aangebracht worden. Op motorboten die harder gaan dan 20 kilometer per uur moet bovendien een dodemansknop geïnstalleerd zijn, waarvan het koortje altijd gedragen moet worden. Ook reddingsvesten en een minimaal 2 kg brandblusser is verplicht. In het donker is er ook verlichting aan boord nodig.
De schipper die een vaarbewijs heeft hoeft niet per se aan het roer te staan. Hij is volgens de regels namelijk degene die de navigatie leidt en mag dus iemand anders laten sturen. Degene met het vaarbewijs moet wel onmiddelijk kunnen ingrijpen.
Vind de regels per land in één van onze andere blogs over vaarbewijzen.